تراز تجاری ایران در فروردین‌ماه امسال با سبقت ۸۷۵میلیون دلاری صادرات از واردات، مثبت شد. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد این رقم نسبت به بازه مشابه در سال‌های ۹۸، ۹۹ و ۱۴۰۰ رکورد جدیدی را ثبت کرده و به بیشترین میزان رسیده است. صادرات نیز در فروردین امسال نسبت به مدت مشابه سال‌های قبل (از سال ۹۴ تا ۱۴۰۰) بیشترین ارزش را ثبت کرده است.
رکورد تراز تجاری مثبت در فروردین‌ماه 1401 نسبت به مدت مشابه سال‌های 1400، 1399 و 1398 شکسته شد و صادرات در این ماه فاصله قابل‌توجهی از واردات گرفت. در مجموع تجارت در فروردین‌ماه رکوردهای جدیدی را به ثبت رساند. البته به رسم هر ساله، فروردین‌ماه به دلیل تعطیلات نوروز صادرات و واردات کندتر از ماه‌های دیگر سال‌است.
امسال نیز تجارت خارجی از این قاعده پیروی کرده و ارزش کالاهای مبادله‌شده در نخستین‌ماه سال، 34درصد نسبت به اسفندماه سال‌گذشته (ماه قبل) افت کرده است، اما درعین حال تراز تجاری در فروردین‌ماه مثبت است. در این گزارش تجارت خارجی کشور در فروردین سال‌های 1398، 1399، 1400 و 1401 مورد بررسی قرار گرفته است. مقایسه آمار و ارقام تجاری در چهار بازه زمانی مشابه نشان می‌دهد در سال1401 صادرات نسبت به سه سال‌ماقبل خود بیشترین رقم را ثبت کرده، نکته قابل‌توجه اینکه ارزش صادرات فروردین‌ماه حتی نسبت به نخستین‌ماه سال95 که سال‌نخست پس از اجرای برجام بوده نیز بیشتر است. بررسی آمارهای تجاری نخستین‌ماه از سال94 تا سال1401 بیانگر این ادعاست. همچنین واردات نیز در این بازه زمانی به بیشترین رقم خود رسیده است. بیشترین فاصله صادرات و واردات نیز در فروردین 1401 اتفاق افتاده است. بر این اساس بیشترین تجارت خارجی نیز در بین سال‌های مورد بررسی مربوط به فروردین امسال است. نکته دیگری که در ارزیابی آمارهای تجاری نخستین‌ماه امسال جالب‌توجه است، میانگین ارزش کالاهای صادراتی است که نشان می‌دهد در بین سال‌های 1398، 1399، 1400 و 1401 بالاترین ارزش هر تن کالای صادراتی مربوط به فروردین امسال است. بر اساس این گزارش صادرات فروردین ماه امسال از نظر وزنی با افت 16/ 10درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل روبه‌رو بوده درحالی‌که رشد ارزشی بیش از 5/ 24درصدی را تجربه کرده است. واردات نیز از نظر وزنی نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته رشد بیش از 10درصدی و از نظر ارزشی رشد نزدیک به یک‌درصدی داشته است.
صادرات در فروردین ماه
صادرکنندگان در فروردین‌ماه امسال توانسته‌اند عملکردی معادل 7میلیون و 324هزار تن به بازارهای هدف داشته باشند. ارزش کالاهای صادر شده از سوی این گروه تجار، به 3میلیارد و 633میلیون دلار رسیده است. این موضوع را معاون گمرک ایران اعلام کرده است. فرود عسگری گفته است: صدور کالا در نخستین‌ماه امسال به‌رغم کاهش ۱۰درصدی در وزن نسبت به مدت مشابه، ۲۵درصد در ارزش رشد داشته است. در سال1400 صادرکنندگان ایرانی در نخستین‌ماه سال 8میلیون و 174هزار تن کالای ایرانی به بازارهای هدف صادر کردند که ارزش آنها به 2میلیارد و 944میلیون دلار می‌رسید. در عین حال صادرات ایران در سال1399 نیز وزنی معادل 5میلیون و 322هزار تن داشته و ارزش آن نیز یک‌میلیارد و 643میلیون دلار ثبت‌شده است. در فروردین 1398 هم 8میلیون و 731هزار تن کالای ایرانی به ارزش 2میلیارد و 595میلیون دلار به بازارهای خارجی فرستاده شده بود. این ارقام نشان می‌دهد که صادرات فروردین امسال، نسبت به صادرات فروردین‌ماه در سه سال‌گذشته ارزش بیشتری داشته است، در عین حال در فروردین سال1394 که قبل از امضای برجام بود، ارزش صادرات 2میلیارد و 287میلیون دلار بود.
در نخستین‌ماه سال95 که اولین سال بعد از اجرای برجام بود، صادرات به 3میلیارد و 7میلیون دلار رسید. در فروردین 96 اما ارزش صادرات کاهشی شد و 2میلیارد و 722میلیون دلار ثبت شد. فروردین 97 نیز صادرات ارزشی معادل 3میلیارد و 133میلیون دلار داشت. اما نکته قابل‌توجه در صادرات فروردین‌ماه امسال، میانگین ارزش هر تن کالای صادراتی است. برآوردها نشان می‌دهد در اولین‌ماه سال98 میانگین قیمت هر تن کالای صادراتی 297 دلار بود. در فروردین سال99 این رقم به 308 دلار رسید و در اولین‌ماه بهار 1400 نیز هر تن کالای صادراتی به‌طور میانگین قیمتی معادل 360 دلار داشته است، اما در فروردین سال1401 به ازای صادرات یک تن کالا، به‌صورت میانگین، حدود500 دلار دریافت شده است. این موضوع نشان می‌دهد که در نخستین‌ماه امسال کالاهای ارزشمندتری به بازارهای هدف صادر شده است.
کشورهای عمده مقصد صادرات
در یک‌ماه نخست سال1401 بیشترین میزان صادرات کشور به مقصدهای چین با رقمی بالغ بر یک‌میلیارد و 291میلیون دلار و سهم 9/ 34درصد از کل ارزش صادرات، امارات با 668میلیون دلار و سهم 05/ 18درصد، عراق با 426میلیون دلار و سهم 53/ 11درصد، ترکیه با 361میلیون دلار و سهم 76/ 9درصد و افغانستان با 108میلیون دلار و سهم 93/ 2درصد از کل ارزش، صورت‌گرفته است.
واردات در فروردین ماه
بر اساس آمارهای اعلام‌شده از سوی معاون گمرک ایران، در فروردین‌ماه امسال 2میلیون و ۲۵۲هزار تن کالا از کشورهای مبدا به ایران وارد شده است که ارزش آن به 2میلیارد و ۸۲۴میلیون دلار می‌رسد. واردات در اسفندماه سال‌گذشته (ماه گذشته) وزنی معادل 4میلیون و 422هزار تن داشته و ارزش آن نیز 6میلیارد و 436میلیون دلار ثبت‌شده است. همچنین واردات در فروردین‌ماه سال1400 نیز وزنی معادل 2میلیون و 44هزار تن داشته و ارزش آن نیز 2میلیارد و 796میلیون دلار ثبت‌شده است. خرید کالا از کشورهای مبدا در فروردین 1399 هم دارای ارزشی معادل یک‌میلیارد و 877میلیون دلار و وزن آن هم 2میلیون و 491هزار تن بوده است. در فروردین‌ماه سال1398 نیز واردکنندگان توانسته بودند 2میلیون و 83هزار تن کالا به ارزش 2میلیارد و 335میلیون دلار به کشور وارد کنند. ارزیابی این آمارها بیانگر آن است که در فروردین امسال نسبت به نخستین‌ماه سه سال‌گذشته، واردات دارای بیشترین ارزش بوده است. اما میانگین ارزش هر تن کالای وارداتی در فروردین نشان می‌دهد که در سال98 هر تن کالای وارداتی دارای میانگین قیمتی معادل 1120 دلار بوده است. همچنین هر تن کالای وارداتی در سال99 نیز میانگین قیمتی معادل 753 دلار داشته است، اما در سال1400 این رقم به 1367 دلار رسیده و در فروردین امسال نیز میانگین ارزش هر تن کالای وارداتی 1253 دلار برآورد می‌شود.
کشورهای عمده طرف معامله واردات
در یک‌ماه نخست سال1401 کشور امارات با اختصاص رقمی بالغ بر 778میلیون دلار و سهمی در حدود 57/ 27درصد از کل ارزش واردات، در جایگاه نخست کشورهای طرف معامله قرار گرفته است. همچنین کشورهای چین با 676میلیون دلار و سهم 95/ 23درصد، ترکیه با 727میلیون دلار و سهم 64/ 9درصد، هند با 142میلیون دلار و سهم 05/ 5درصد و آلمان با 130میلیون دلار و سهم 59/ 4درصد از کل ارزش واردات جزو کشورهای عمده طرف معامله ایران بودند.
تراز تجاری فروردین ماه
تراز تجاری ایران در فروردین‌ماه امسال مثبت و به نفع صادرات است. ارزیابی‌های آمارهای اعلام‌شده از سوی عسگری نشان می‌دهد در نخستین‌ماه امسال تراز تجاری کشور مثبت 875 دلار است. در اسفندماه سال‌گذشته تراز تجاری ایران منفی 940میلیون دلار و به نفع واردات بوده است. در عین حال در فروردین‌ماه سال1400 نیز صادرات از واردات سبقت گرفت و تراز تجاری ایران مثبت 148میلیون دلار ثبت شد. فروردین‌ماه سال1399 اما تراز تجاری ایران منفی بود. در این بازه زمانی سبقت واردات از صادرات به میزان 234میلیون دلار اتفاق افتاد، حال آنکه در نخستین‌ماه سال1398 صادرات ایران واردات را پشت‌سر گذاشته بود و تراز تجاری مثبت 260میلیون دلار در این سال ثبت شد. ارزیابی تراز تجاری چهار سال مورد بررسی نیز حاکی از آن است که در فروردین امسال رکورد جدیدی در فاصله صادرات و واردات و سبقت صادرکنندگان از واردکنندگان به ثبت رسیده است.
تجارت در نخستین ماه
تجارت خارجی ایران در نخستین‌ماه امسال با توجه به آنچه آمار و ارقام نشان می‌دهد نسبت به فروردین سال‌های 98، 99 و 1400 بیشتر بوده است. در فروردین 1401 تجارت خارجی ایران 6میلیارد و 523میلیون دلار ثبت‌شده است؛ این در حالی است که در فروردین 1400 ارزش تجارت خارجی کشور به 5میلیارد و 740میلیون دلار می‌رسید. در سال1399 نیز تجارت خارجی ایران 3میلیارد و 520میلیون دلار ثبت‌شده و در سال1398 نیز این رقم 4میلیارد و 930میلیون دلار است.