رییس سازمان توسعه تجارت گفت: در سال جاری، وزن کالاهای صادراتی کم و ارزش آن بیشتر شده یعنی به سمت صادرات کالای با ارزش افزوده بیشتر رفته‌ایم، مثلا تا پیش از این ۸۰ درصد صادرات ایران به روسیه در حوزه کشاورزی بود، اما طی ۶ ماه گذشته بیش از ۶۰ درصد صادرات به روسیه، صنعتی شده است.
به گزارش ایرنا، «علیرضا پیمان پاک» در برنامه تلویزیونی صف اول، آمار تجارت ایران و روسیه را بیان کرد و گفت: ظرفیت تجاری خوبی با روسیه ایجاد شده است. از فروردین تحریم‌ها در روسیه اعمال و فرصت‌هایی برای ما ایجاد شد اما شناخت تجار از بازارهای دو کشور کم بود که در این بخش اقداماتی انجام دادیم. تا پیش از این ۸۰ درصد صادرات ما به روسیه به صورت سنتی و در حوزه کشاورزی بود اما طی ۶ ماه گذشته بیش از ۶۰ درصد صادرات ما به روسیه صنعتی شده است. ما طی این مدت کاتالیز، توربین، دارو، مصالح ساختمانی و قطعات خودرو به روسیه صادر کرده‌ایم. در حوزه دانش‌بنیان صادرات به این کشور داشتیم.
رییس سازمان توسعه تجارت اضافه کرد: در بحث مشارکت‌های صنعتی، طی چند روز اخیر با معاونین صنعت روسیه در حوزه تولید مشترک بالگرد و هواپیماهای تجاری توافقاتی داشتیم. توافق ۱.۵ میلیارد دلاری بین مسئولان حمل‌ونقل دو کشور داشته‌ایم. در حوزه کشتی‌سازی در حوزه خودرو و تولید قطعات توافقاتی انجام شده است.
وی افزود: برند لوازم خانگی ما در روسیه ورود پیدا کرده و توافقاتی برای تولید مشترک قطعات لوازم خانگی انجام شده است. همچنین بحث حضور و سرمایه‌گذاری روس‌ها در مناطق آزاد و چابهار مطرح شده است. برنامه جامعی برای فراهم کردن زیرساخت‌ها در بخش‌های مختلف گمرک، بیمه، بانک داشته‌ایم.
وی درباره هدف‌گذاری تجارت با روسیه هم گفت: برنامه ما برای امسال یک میلیارد دلار صادرات به روسیه است اما با پیگیری پیمان اوراسیا، تجهیز ناوگان دریایی، تکمیل راه‌آهن و فراهم شدن زیرساخت‌ها تا سال ۱۴۰۴ به صادرات ۱۰ میلیارد دلاری می‌رسیم.
پیمان پاک همچنین درباره اهداف همایش اقتصادی کشورهای حاشیه دریای خزر گفت: در اجلاس کشورهای حاشیه دریای خزر به عنوان یکی از همکاری‌های منطقه‌ای، بحث‌هایی همچون توسعه تجارت، استفاده از پیمان‌های منطقه‌ای، سرمایه‌گذاری در بخش انرژی، حمل‌ونقل و گردشگری مطرح می‌شود.
معاون وزیر صمت گفت: نشست‌های متعددی در مسکو داریم و جمع‌بندی این مباحث در نشست نخست وزیران و معاون اول رئیس‌جمهور بررسی می‌شود. همچنین مذاکراتی با مقامات حاشیه دریای خزر برای توسعه همکاری‌های اقتصادی و تجاری خواهیم داشت. آقای مخبر هم توجه ویژه به مسائل بین‌المللی خصوصاً در حوزه اوراسیا و آسیای میانه دارند و با آمادگی کاملی این نشست برگزار می‌شود.
آمار تجارت با همسایگان شمالی
وی درباره آمار تجارت کشورمان با همسایگان شمالی هم بیان کرد: با توجه به جایگاه ژئوپلیتیک ایران، پتانسیل‌های خوبی برای توسعه همکاری‌ها با کشورهای حاشیه دریای خزر داریم که خیلی منوط به تحریم‌ها نیست. در ۵ ماهه اول امسال رشد ۴۵ درصدی صادرات به این کشورها داشتیم.
رییس سازمان توسعه تجارت درباره وضعیت ترانزیت در حوزه دریای خزر هم توضیح داد و گفت: بحث زیرساخت‌ها از مسائلی است که در میان‌مدت حل می‌شود. اقدامات خوبی صورت گرفته و افزایش ظرفیت تجارت نیاز به زیرساخت دارد. راه‌آهن رشت-آستارا در حال تکمیل است. در ناوگان دریای خزر هم ظرفیت خوبی داریم و بنادر خوبی هم داریم. اما کمبود ناوگان کشتیرانی و بحث‌های کانتینری مطرح است و این ناوگان باید تجهیز شود.
به گفته وی، در نشست رئیس‌جمهور با کشورهای این حوزه در اجلاس شانگهای مقرر شد صندوق‌های تأمین مالی برای تجهیز ناوگان دریای خزر تشکیل شود.
پیمان پاک ادامه داد: ساخت کشتی زمان‌بر است و این کشتی‌ها خاص هستند. چند کشتی را تجهیز کردیم اما محدودیت جغرافیایی وجود دارد. این کشورها بحث توسعه حمل‌ونقل دریایی را پیگیری می‌کنند.
معاون وزیر صمت ادامه داد: راه‌آهن رشت- کاسپین هم که تاکید ویژه رئیس‌جمهور بوده در حال ساخت است تا این تکه کریدور شمال-جنوب تکمیل شود. در حمل‌ونقل جاده‌ای هم اقداماتی در آستارا و آذربایجان شده است. تا ۶ ماه دیگر تعریض پل آستارا انجام می‌شود. در آسیای میانه، قزاقستان، تاجیکستان و ازبکستان تلاش‌هایی شده، مسیر حمل‌ونقل زمینی از ازبکستان به آسیای میانه باز شده است.
به گفته وی، طی چند روز گذشته شاهد حذف عوارض حمل‌ونقل جاده‌ای کامیون‌های ایرانی از ترکمنستان بودیم. همچنین قطارهای متعدد به طور مستمر از مسیر شرق روسیه حرکت می‌کنند که در حضور بیشتر در بازارهای روسیه، قزاقستان و ترکمنستان تأثیرگذار است.
آخرین وضعیت پیمان اوراسیا
رئیس سازمان توسعه تجارت درباره آخرین وضعیت پیمان اوراسیا هم گفت: در حوزه پیمان اوراسیا طی یک سال دولت سیزدهم ۹ نشست داشتیم و در نشست هفته گذشته موضوع گروه‌های کالایی بسته شده و تا ماه آینده برای دولت‌ها و مجالس می‌رود. مقرر شده ۹۰ درصد کدهای تعرفه‌ای کالاهای ما صفر شود و یک بازار ۶۰۰ میلیارد دلاری پیش روی صنعت و تولید ما ایجاد می‌شود.
رییس سازمان توسعه تجارت درباره نتایج آخرین دور مذاکرات اوراسیا هم توضیح داد: پنجمین و آخرین مرحله مذاکرات اوراسیا انجام شد. قرار بود ۸۰ درصد کالاها و کدهای تعرفه‌ای ایران و اوراسیا در زمره گروه‌های سبز قرار گیرد و صفر شود که با توجه به عزم این کشورها و ایران این رقم به ۹۳ درصد افزایش می‌یابد. مجموعه‌های پژوهشی ابتدا مطالعه می‌کنند که برآیند ملی این اقدامات چیست. تجارت آزاد با اتحادیه اوراسیا کاملاً به نفع اقتصاد کشور است. در حوزه فولاد و فلزات صادرات ایران به روسیه افزایش می‌یابد. به نفع ایران است که از این تجارت آزاد منطقه‌ای استفاده کنیم و یک گام رو به جلو برای حضور در بازارهای جهانی داشته باشیم. امروز ما خط تولید ونتیلاتور صادر می‌کنیم. با تعرفه صفر فرصت خوب صادراتی برای ما ایجاد خواهد شد. بین این ۵ کشور عضو اتحادیه اوراسیا، مرز گمرکی وجود ندارد. ایران عضو این اتحادیه نیست اما از مزیت اقتصادی اتحادیه استفاده می‌کند.
وی درباره دیگر فرصت‌های اوراسیا برای صادرات ایران هم بیان کرد: نشست‌های متعددی با بخش خصوصی داریم و کالا به کالا بررسی کردیم. یکی از حوزه‌های رقابتی پوشاک است، روسیه ۸ میلیارد دلار واردات پوشاک دارد و این فرصتی برای ما است. کلیه گروه‌های کالایی مطالعه شده و در حوزه‌هایی که مزیت رقابتی داریم تجارت آزاد انجام می‌شود. در حوزه دانش‌بنیان و رقابتی کردن صنعت کار کردیم و الان وقت این است که صنعت را به حوزه بین‌الملل ببریم. بعضی مذاکرات را بازنگری کردیم تا ما را به واردکننده تبدیل نکند. مناطقی انتخاب شده که مزیت رقابتی داریم تا کشور توسعه صادرات و ارزآوری داشته باشد.
معاون وزیر صمت ادامه داد: بحث کارشناسی در اتحادیه اوراسیا آذرماه کامل می‌شود و تا حدود ۷ ماه آینده اجرایی می‌شود و ما تا سال ۱۴۰۲ عضو این تجارت آزاد خواهیم بود.
افزایش تجارت خارجی کشور در سال جاری/ افزایش ۲۰ درصدی رشد بخش صنعت
وی درباره افزایش تجارت خارجی کشور در سال جاری هم گفت: رفع موانع از سر راه تجار در کوتاه‌مدت خود را نشان می‌دهد. دولت دیپلماسی فعال اقتصادی را دولت دنبال کرده است. توسعه زیرساخت‌ها در بحث لجستیک، پولی و مالی، گمرکی، استاندارد و قرنطینه باعث جهش جدی تجارت می‌شود. رشد صادرات با چند آسیب مواجه بود. حذف ارز ترجیحی باعث افزایش قیمت تمام‌شده شد و بازار عراق و افغانستان را تحت تأثیر قرار داد. در کنار آن تحولات افغانستان آسیب‌های جدی به این بازار زد.
وی افزود: نکته مهم کاهش وزن صادرات در محصولات خام بود. افزایش ارزش در حوزه صادرات محصولات پتروشیمی و کاهش وزن صادرات محصولات کشاورزی داشتیم که به خاطر مسائل ارزی دولت قبل بوده این مشکل در حال رفع است. در حوزه صنعت تا ۲۰ درصد رشد وزنی و ۳۰ درصد رشد ارزش صادرات داشتیم، این یعنی به سمت صادرات کالاهای صنعتی می‌رویم.
پیمان پاک ادامه داد: وزن کالاهای صادراتی کم و ارزش آن بیشتر شده یعنی به سمت صادرات کالای با ارزش افزوده بیشتر رفته‌ایم. در دولت قبل، کاهش صادرات خدمات فنی و مهندسی داشتیم، در سال ۱۴۰۰ صادرات این محصولات به ۲.۳ میلیارد دلار رسید و برنامه داریم تا ۱۴۰۴ به ۸ میلیارد دلار برسانیم. ۱۲۰۰ میلیارد دلار گردش مالی صنایع خلاق در جهان است و ما در این حوزه‌ها مزیت داریم که باید استفاده کنیم. این حوزه‌ها تحریم ناپذیر هستند. تمرکز داریم تا سال ۱۴۰۴ صادرات خام فروشی را شاهد نباشیم و صادرات کالا با ارزش افزوده بیشتر داشته باشیم.
رفع تعهدات ارزی صادرات سال ۹۷
پیمان پاک درباره رفع تعهدات ارزی صادرات سال ۹۷ هم گفت: به دلیل تغییرات مکرر تعهد ارزی و پیمان‌سپاری در سال ۹۷ برخی از صادرکنندگان موفق به بازگشت ارز صادراتی خود در قالب‌های تعیین‌شده بانک مرکزی نشدند و بسیاری از واحدهای تولید دچار مشکل شدند. در دولت سیزدهم مهلت و روش‌های مختلفی برای برگشت ارز صادراتی پیش‌بینی شد.
به گفته وی، در راستای تسهیل ایفای تعهدات صادرکنندگان و رفع مشکل مانده تعهدات ایفانشده، پیشنهاد رفع مشکل ارزی چند سال معطل صادرکنندگان فاقد ارز سال ۹۷ در قالب مصالحه ریالی از سوی کمیته اقدام ارزی ارائه و توسط کمیته موضوع ماده (۲) شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی به تصویب رسید. صادرکنندگان فاقد ارز سال ۹۷ طبق این مصوبه می‌توانند با پرداخت مابه‌ازای ریالی حسب میزان مانده تعهدات ارزی حاصل از صادرات خود، تعهدات ارزی خود را ایفا کنند. مهلت واریز مبالغ تا سه ماه پس از تاریخ ابلاغ مصوبه است که هفته آینده ابلاغ می‌شود در صورتی که در این مهلت اقدام نکنند بنابر قانون از طریق مراجع قضایی پیگیری صورت خواهد گرفت.