غلامحسین شافعی امروز در آخرین نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران، اظهار کرد: احتمال توافق یا عدم توافق هسته ای و جنگ روسیه با اوکراین از جمله وقایعی است که در روزهای اخیر در صدر اخبار قرار گرفته است که پیامدهای متعددی برای اقتصاد ایران خواهد داشت.
رئیس اتاق بازرگانی ایران افزود: جنگ روسیه با اوکراین پارادایم فکری برخی از کشورهای درگیر در توافق را درگیر کرده که امیدواریم مسئولان کشور با درک شرایط جدید مجموع سیاست هایی را به سرعت اتخاذ کنند که مانع آن شود که ایران از بازیگر اصلی تبدیل به زمین بازی دیگران شود.
وی گفت: طی سالهای اخیر به دلیل فشار تحریم و تنگنای مالی دولت ناشی از بحران کرونا و ضعف مدیریت اقتصادی کشور در طول سالهای گذشته عموما اقدامات معطوف به بقای اقتصادی کشور بوده نه تحول در آن.
شافعی ادامه داد: در صورت نهایی شدن توافق برجام و رفع تحریم ها و محدودیت های تحمیل شده بر اقتصاد کشور شایسته است که رویکرد مدیریت اقتصاد به سمت اقتصاد توسعه ای حرکت کند که این موضوع غایب بزرگ اقتصاد در طول سالهای گذشته بوده است.
رئیس اتاق ایران گفت: بیم آن می رود که مشابه دوره قبلی برجام این فرصت موقت باشد، بنابراین بخش خصوصی یپشنهادهایی برای بازه زمانی کوتاه مدت و میان مدت دارد.
شافعی افزود: در بازه زمانی کوتاه مدت موضوع مدیریت منابع ارزی بسیار مهم است. آزادسازی منابع بلوکه شده و فرصت فروش نفت با قیمت های بالا، منابع ارزی قابل ملاحظه ای نسبت به سالهای اخیر در دست مدیران کشور قرار میدهد.
وی ادامه داد: یک خطای راهبردی این است که شاهد افزایش واردات کالاهای لوکس و قاچاق و پیگیری سیاست های عوام گرایانه باشیم که رونق بی کیفیت و موقتی در اقتصاد ایجاد شود.
شافعی تصریح کرد: کاهش موقت نرخ ارز به زیر نرخ هایی که رقابت پذیری اقتصاد ملی را کاهش دهد اگرچه رفاه کوتاه مدت را به دنبال دارد اما به جریان شدید فرار سرمایه از کشور و کاهش صادرات غیرنفتی دامن خواهد زد.
وی گفت: تامین پایدار کالاهای اساسی و نهاده های تولید موضوع بعدی است. جنگ روسیه و اوکراین به دلیل درگیر شدن بازیگران مهمی مثل اتحادیه اروپا، امریکا و روسیه پیامدهای قابل ملاحظه ای بر رشد اقتصادی جهان، افزایش قیمت کالاها، کاهش تولید کالاها و بروز چالش در تامین جهانی دارد.
شافعی افزود: دولت باید با کمک بخش خصوصی نسبت به تامین نیازهای پایدار و یافتن شرکای جدید اقدام کند، به ویژه آنکه چشم انداز توقف این جنگ در هاله‌ای از ابهام است.
رئیس اتاق بازرگانی ایران اظهار کرد: در بازه زمانی میان مدت نیز با توجه به گشایش های احتمالی توافق برجام، انتطار میرود یک رویکرد توسعه محور مبتنی بر برنامه و کار کارشناسی در دستور کار دولت قرار گیرد.
وی افزود: اقتصاد ایران در چند دهه اخیر به ویژه در ۱۰ سال اخیر با تورم بسیار بالا، رکود اقتصادی، اشتغالزایی بسیار پایین و بی کیفیت و گسترش فقر و نابرابری مواجه بوده است و معمولا سیاست گذاری اقتصادی با اتخاذ سیاست های مسکن‌گونه علاج ریشه ای مشکلات را به آینده موکول کرده است.
شافعی گفت: اتاق ایران قویا توصیه می‌کند با آسیب شناسی از تکرار اشتباهات گذشته اجتناب کند. بخش خصوصی بر ثبات‌بخشی بر اقتصاد از طریق مهار تورم و جلوگیری از نوسانات شدید بازار ارز و ثبات اقتصاد کلان که شرایط لازم برای رشد اقتصاد پایدار و مستمر است، تاکید دارد. بخش خصوصی برای حضور در اقتصاد به ویژه بخش های مولد به ثبات، امینت، قابل پیش‌بینی‌پذیر بودن سرمایه گذاری نیاز دازد.
وی افزود: بازگشت اعتماد به تولیدکنندگان و ایجاد فضای شفاف در اقتصاد از اولویت های مهم برای اصلاحات اقتصادی در ایران است.
رییس اتاق بازرگانی ایران اضافه کرد: نظام قاعده گذاری با تاکید بر حمایت از سرمایه گذاری های غیرمولد، ریسک و هزینه های بالا و بازدهی اندک و دخالت گسترده دولت در قیمت گذاری باعث شده سرمایه های کشور به سمت فعالیت های نامولد، رانتی و توزیع مجدد برود. همچنین نظام پاداش دهی های جدی بر رشد اقتصاد و توسعه کشور نیز به غیرمولدها داده شده است.
شافعی افزود: دولت اگر این نظام قاعده گذاری و پاداش دهی حاکم بر اقتصاد کشور را اصلاح نکند هر سرمایه گذاری داخلی و خارجی که از ناحیه برجام بیاید نهایتا به سمت فعالیت های غیرمولد که سوددهی بیشتری دارد سوق داده می شود.
وی در ادامه با بیان اینکه سازمان مناطق آزاد بعد از توافق برجام نقش جدی در توسعه کشور دارد، گفت: مناطق آزاد همواره یکی از ابزارهای مهم دولت ها برای توسعه تجارت و تقویت صادرات در کشورهای توسعه یافته بود. مقایسه عملکرد مناطق آزاد کشور در کشورهای موفق مثل تایوان، چین، ژاپن، کره و … حاکی از کاستی های بسیار شدید مناطق آزاد ایران از بدو تاسیس تاکنون است.
شافعی تصریح کرد: منطق بنیادین شکل گیری این مناطق ریشه در این واقعیت داشت که آزادسازی واردات برای کشورهای توسعه نیافته که سهم ناچیزی در بازارهای جهانی دارد میتواند تاثیر مخربی بر انها داشته باشد.
وی تاکید کرد: مناطق آزاد شکل گرفت تا کشور را از مواهب تجارت بین الملل برخوردار سازد و اط ظرفیت های تدلید داخل از حذف زودهنگام در این مسیر مخافظت کند.
رئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: کارکرد مورد انتظار از احداث مناطق آزاد بهبود بهره روی، افزایش رقابت پذیزی، ارتقا تکنولوژی و جذب دانش مورد نیاز برای تولید صنعتی و سرریز این دانش به واحدهای تولیدی مستقر در مناطق اصلی است.
شافعی افزود: تعیین و تدوین نقشه راه تولید در مناطق آزاد در قالب استراتژی کشور، بازتعریف نقش مناطق آزاد و به ویژه برای تولید صادرات محور، جذی سرماسه گذاری خارجی و انتقال فناوری های جدید، مکان یابی درست و استفاده از مطالعات فنی پیش از تاسیس مناطق آزاد، ایجاد تنوع در درآمدهای این مناطق و رفع وابستگی آنها ناشی از واردات خودروهای لوکس و عوارض وارداتی از کالاهای مصرفی و فروش اراضی، اصلاح و بروزرسانی قوانین جذب سرمایه خارجی و بیمه و مالیات، تقویت نظازت بر عملکرد مناطق و ازائه مستندات آماری از عملکرد ضروری است.
وی گفت: ایران کلا در حال تبدیل شدن به مناطق آزاد است اما با چه زیرساختی، مشخص نیست.