کمیته اقدام ارزی سال جدید را با کشیدن خط و نشان هایی برای صادرکنندگان متخلف آغاز کرد؛ به خصوص آنهایی که در موعد مقرر نسبت به تحویل ارز فروخته شده خود در سامانه نیما یا در قالب واگذاری پروانه صادراتی خود به واردکنندگان اقدام نکنند.
سخن از این محدودیت ها و ممنوعیت ها در شرایطی از سوی کمیته اقدام ارزی به میان می آید که ظرف ماههای گذشته، تسهیلات ایجاد شده در حوزه صادرات غیرنفتی و بازگشت ارز صادراتی، زمینه را برای بسیاری از صادرکنندگان در بازگشت ارز حاصل از صادرات خود و ایفای تعهدات ارزی شان هموار کرده بود.
حالا بسیاری از صادرکنندگان با مشکلات بسیار کمتری نسبت به گذشته مواجه هستند و شرایط برایشان به گونه ای پیش رفته که به نسبت گذشته راحت تر بتوانند نسبت به ارائه ارز صادراتی خود به واردکنندگان با قیمت توافقی یا همان واردات در مقابل صادرات اقدام نمایند؛ هر چند هنوز هم هستند صادرکنندگانی که با کارتهای بازرگانی یکبار مصرف اقدام به صادرات کرده و ارز حاصل از صادرات خود را به کشور بازنگردانده اند، اما این موضوع قابل تعمیم به جامعه صادرکنندگان شناسنامه دار کشور نیست.
در این میان کمیته اقدام ارزی که محلی برای رفع و رجوع مشکلات مرتبط با صادرکنندگان و واردکنندگانی است که از ارز صادراتی استفاده می‌کنند، در نخستین جلسه خود در سال ۱۴۰۱ چند موضوع را به صورت جدی در دستور کار خود قرار داده و برای آن، مصوباتی را داشته است؛ به نحوی که دامنه این مصوبات، از پیگیری موضوع ورود موقت و رفع تعهد ارز حاصل از صادرات آن تا واردات طلا در ازای صادرات نیز به عنوان یک روش پذیرفته شده برای رفع تعهد ارزی کشیده شده است.
آنگونه که کمیته اقدام ارزی در مصوبه ۴ اردیبهشت ماه خود ابلاغ کرده، برای موضوع ورود موقت نکاتی اعلام شده است؛ به نحوی که بر اساس این مصوبه مقرر شده تا زمان فراهم شدن بستر سیستمی ثبت اطلاعات ورود موقت که پایان شهریورماه ۱۴۰۱ در نظر گرفته شده، وفق تکلیف مندرج در بند ۴ نهمین جلسه کمیته موضوع ماده ۲ چهاردهمین جلسه مورخ ۱۵/۱۰/۱۴۰۰ شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی، سی دی‌های ارسالی گمرک در خصوص ورد موقت و صادرات از محل ورود موقت پس از تاریخ ۳۰/۰۸/۱۴۰۰ مورد پذیرش بررسی و انجام اقدامات لازم از سوی بانک مرکزی قرار می‌گیرد.
بر این اساس گمرک جمهوری اسلامی ایران باید تا پایان شهریورماه امسال نسبت به ارسال سی دی‌های حاوی اطلاعات ورود موقت و صادرات آن از محل حسب درخواست صادرکننده به بانک مرکزی و دبیرخانه کمیته اقدام ارزی وفق روال جاری اقدام نماید.
یکی دیگر از مصوباتی که کمیته اقدام ارزی در مورد آن تصمیم گیری کرده، تخلف زمانی صادرکنندگان نسبت به ارائه ارز خود به واردکنندگان است؛ به این معنا که برای آن دسته از صادرکنندگانی که به موقع به تعهدات خود در قبال ارائه ارز فروخته شده در سامانه نیما یا واگذار شده در قالب پروانه‌های صادراتی عمل نکنند، تنبیهاتی در نظر گرفته شده است.
چنانچه صادرکننده نسبت به عرضه و فروش ارز در سامانه نیما و یا واگذاری پروانه صادراتی به غیر اقدام نموده باشد و ارز حاصل از صادرات را به خریدار تا موعد مقرر تحویل نداده باشد، در صورتی که بر اساس حکم دادگاه قصور صادرکننده محرز گردد، ضمن احیای تعهد ارزی صادرکننده، این تخلف به عنوان امتیاز منفی در رتبه‌بندی صادرکنندگان لحاظ و همچنین تنبیهاتی نظیر ایجاد محدودیت در کارت بازرگانی و تعیین سقف اعتباری توسط مراجع ذی ربط خواهد شد.
همچنین در صورت عدم عمل به تعهدات از سوی صادرکنندگان در قبال توافق با واردکنندگان مبنی بر واگذاری پروانه صادراتی به منظور ایفای تعهدات ارزی، در صورت اقامه دعوی از سوی واردکننده و صدور حکم دادگاه در خصوص تخلف صادرکننده، علاوه بر احیای تعهدات ارزی صادرکنندگان مراتب در رتبه‌بندی صادرکنندگان لحاظ خواهد شد.
در خصوص عدم انجام تکالیف وارداتی از سوی واردکننده در قبال پذیرش پروانه صادراتی از صادرکننده، لازم است مراتب از طریق مراجع قضایی پیگیری گردد.
کمیته اقدام ارزی البته مصوباتی هم برای آن دسته از صادرکنندگانی داشته که در قبال تعهد ارزی خود، طلا وارد کشور نمایند. در این مصوبه آمده است: در خصوص تهاتر طلا با تعهدات ارزی بر اساس اعلام نظر کتبی دفتر مقررات صادرات و واردات در جلسه ۷۰ کمیته اقدام ارزی بر مکاتبه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران واردات طلا درحال‌حاضر به صورت واردات در مقابل صادرات خود و غیر مجاز است و بازرگانان می‌توانند با رعایت مقررات آیین نامه‌های ذیربط اقدام به واردات نمایند.