عسگراولادی ، رئیس اتاق مشترک ایران و چین با بیان نارضایتی از غیر شفاف بودن فضای کسب و کار در ایران گفت: “در کنار تحریم ها خود ما در این غیر شفاف بودن موثر بوده ایم و باید تا حد امکان و توانایی شرایط و تسهیلاتی فراهم آورده که مرحمی به آلام تولیدکنند گان ، صادرکنندگان و واحد های تولیدی باشیم”.
کوهستانی مدیر کل تعیین ارزش گمرک ایران اظهار داشت قانون امور گمرکی و آیین نامه های اجرایی آن سال 1350 تصویب شد و بعد از تغییرات موجود با اضافه شدن تبصره ذیل ماده 42 و قانون خودرو و مجموعا” نظام تعیین ارزش در گمرک را تشکیل داده است.
مدیر کل تعیین ارزش گمرک ایران جهت گیریهای گمرک و قوانین مربوط به آن را طی ده سال گذشته در راستای همسو شدن با مقرراتWTO ( سازمان تجارت جهانی ) عنوان کرد و اظهار کرد در بحث تعیین ارزش هم اکنون برخی محدودیت هایی که در گذشته بوده رفع شده و در حال حاضر طبق قواعد WTO ملاک تعیین ارزش بر مبنای اسناد واقعی ارائه شده از سوی خریداران میباشد.
کوهستانی عنوان کرد تغییرات نرخ ارز در تعیین ارزش گمرک ملا ک خواهد بود که حداکثر آن 15 الی 20 درصد است.
وی در ادامه گفت اقدامات مثبتی در گمرک صورت گرفته که از آن جمله میتوان به تفکیک سرویسهای ارزیابی واحدهای تولیدی از واحدهای تجاری اشاره نمود که دستورالعمل های اجرایی آن برای کلیه مراکز گمرکی کشور صادر شده و بسته های حمایتی و تسهیلاتی نیزبرای واردکنندگان مواد اولیه به منظور حمایت از تولید ملی ارائه شده است.
مدیر کل تعیین ارزش گمرک با اشاره به تعلل برخی از واحد های صنفی بر لزوم همکاری مستمر با انجمن ها و اتحادیه هاو تشکل ها در جهت عملکرد مناسب گمرک در بحث تعیین ارزش تاکید نمود وازمسئولین اتاق بازرگانی برای ایجاد ارتباط و تعامل مستمر با تشکل ها و انجمن ها در خواست همکاری نمود.
کوهستانی گفت بررسی ارزش کالاهای دستگاه ها و واحدهای دولتی و صادرکننده های نمونه و واحد های تولیدی معتبر انجام شده که تعیین ارزش برای این واحد ها به بعد از ترخیص موکول خواهد شد و اسامی آنها بزودی از طریق سامانه ستاک ( سیستم متمرکز تعیین ارزش گمرکی )اعلام و در اختیار عموم قرار خواهد گرفت.
پرسش و پاسخ های مطرح شده در این نشست به شرح زیر میباشد:
1- در ایران با کالاهای سرمایه ای به صورت کالای مصرفی رفتار میشود و این مورد باعث شده گمرک و بانک معامله مصرفی در مورد این نوع کالاها داشته باشند و چون منبع تامین مالی ماشین آلات سنگین عمدتا” از چین می باشد لذا مسائل مربوط به ماشین آلات سرمایه ای چرا در گمرک بررسی نمیشود ؟
پاسخ: بیشترین کالاهایی که تغییر قیمت داریم در بحث ارزش که مورد بررسی باید قرار گیرد کالاهایی است که در بخش تجاری است و کالاهایی که محصول نهایی است و یک سری کالاها که بورسی است و ممکن است منابع آن در اختیار ما نباشد و به همین دلیل ممکن است در هنگام مقایسه با سوابق اختلاف ارزش هایی مشاهده شود که بعد از دسترسی به منابع و بررسی ارزش ها مورد تایید قرار میگیرد.
بیش از 60 ،70 درصد کالاها کالای سرمایه ای است که ارزش آنها در گمرک تایید میشود و قانون راه کار را مشخص کرده در بحث تعیین ارزش ابتدا باید اسناد خرید صاحب کالا اسناد واقعی خرید به گمرک اظهار شود و بعد از بررسی چنانچه گمرک با دلایل و مستندات این ارزش را نپذیرد کالای مثل را ملاک تعیین ارزش قرار میدهد و اینها جزء سوابق خرید محسوب میشوند.بعد از آن شرایط همزمانی و کشور مبدا و نیز حجم خرید در این مسئله تاثیر دارد.
2- ماشین آلات راه سازی که از چین وارد میشود و قیمت های اعلام شده و
پرایس های مربوطه که مورد تایید سفارت چین و اتاق چین است به گمرک اعلام میشود اما طی دو سال اخیر قیمت ها 60 الی 70 درصد افزایش یافته است ما مشکلی با این افزایش نداریم تکلیف برای ما مشخص شود چطور و به چه میزان ارز خارج کنیم یا ما بر اساس همان قیمت های اعلامی گمرک اسناد خود را اظهار کنیم؟پاسخ: در مورد ماشین آلات راه سازی قانون مصوب 1370 و 71 حاکم و پابرجاست و لغوی برای آن نیامده هرچند در پیش نویس قانون جدید خودرو راه کارهایی را اصلاح کردیم و پیشنهاداتی ارائه شد اما همچنان قانون در مرحله تدوین و تغییر است .در قانون خودرو تبصره 6 آمده که هر سال باید از نمایندگی استعلام گردد و با قیمت های جهانی مقایسه شود و میبایست در کمیته خودرو تعیین شود نه تایید. کمیته خودرو بر مبنای سوابقی که بدست می آورد و اسناد ومدارک و اطلاعاتی که با مقایسه و جمع بندی کل ماشین آلات راه سازی بدست آمده که بررسی کردیم قیمت
ماشین آلات را هسازی که از چین وارد میشود در بعضی موارد از حداقل 10/15 درصد تا 120 درصد قیمت هایشان پایین تر بوده بنابراین سال 2011 تمام پرایس های 2011 ماشین آلات راه سازی چینی را اصلاح کردیم بنابراین در قانون مقایسه ای که انجام میشود این سوال مطرح است آیا باید قیمت ها را افزایش دهیم پاسخ اینست خیر پرایس های قیمت مصوب کمیته خودرو ابلاغ میشود شما خرید را انجام میدهید فرضا 100 خرید میکنید و کمیته خودرو قیمت را 120 اعلام کرده شما خرید را انجام میدهید اما موقع اظهار به گمرک طبق پرایس 120 است و نیاز به خروج ارز بیشتر نیست. عوارض بیشتری پرداخت میکنید که این طبق قوانین مصوب کمیته خودرو میباشد. و خوذرو قانون و شرایط خاص خود را دارد.
3- معیار و مرجع ارزش گذاری در گمرک بر چه اساسی است چرا اورجین کالا به صورت واقع گرایانه محاسبه و ارزیابی نمیشود؟
پاسخ: در بحث معیار ارزش گذاری روش ما ماده 14 و 15 قانون امور گمرکی و برای خودرو تبصره 6 و 8 قانون خودرو میباشد و جایگاه آن مشخص است اما در مورد کالاهای بورسی که دائما” در حال تغییر است مثل فلزات و گندم و شکر ما برای استعلام عضو سایتهایی شدیم و یا با انجمن ها و اتحادیه ها وارد مذاکره شدیم که قیمت کالاها را برای استفاده گمرک روزانه در سایت خود قرار دهند که البته متاسفانه در بعضی مواقع با تعلل هایی از سوی انجمن ها روبرو شدیم که برای واحد های بازرسی گمرک این موارد موجب ایجاد شبهاتی هم شد و در این زمینه ارتباط ما با این تشکل ها باید دائمی و مستمر باشد تا ما هم بتوانیم بهتر به وظایف خود عمل کنیم.
4- چرا در گمرکات خصوصا بندر عباس به صورت سلیقه ای عمل میشود در زمینه تعیین ارزش کالا، به طور مثال کالایی را که در پارتهای مختلف وارد میشود در هر پارت ارزیابی های مختلف میکنند ؟
پاسخ: در سالهای قبل مشکلات مربوط به سلیقه ای عمل کردن بسیار بود ولی از سال 89 که گمرک از سامانه ستاگ استفاده میکند و اطلاعات از این طریق این مسئله به مرور در حال کاهش است.
5- مشکلی که در گمرک وجود دارد اختلاف ارزش هاست و چرا اکنون که سیستم دلاری در بانک ها ازبین رفته و بر مبنای یورو گشایش اعتبار انجام میشود اما در گمرک بر مبنای دلار اقدام میشود؟
پاسخ: تغییر نرخ ارز ملاک است اما تغییر نرخ 30 یا 40 درصد منطقی نیست جز در شرایط بحرانی و در شرایط معمولی حداکثر تغییر نرخ ارز 10 الی 15 درصد است.
در بحث نرخ ارز ما با دو نوع نرخ ارز مواجه هستیم . یک نرخ ارزی که در گمرک اظهار میشود و باید اسناد اظهار شود و اینجاست که طبق نرخ ارزی که هفتگی بانک مرکزی اعلام می کند مبنای کار قرار میگیرد ولی در مقایسه ارزش نرخ ارزی مبناست که زمان خرید میباشد اما زمان خرید واقعی نه پروفرمی که برای 2 سال پیش است و امروز ارائه میشود برای ثبت سفارش. متاسفانه سال 88 اتفاقات عجیبی در مورد پروفرما رخ داد مخصوصا در بخش فلزات که یک مرتبه فلزات تا 200 درصد فزایش قیمت پیدا کرد و چون میدانستند در گمرک مبنا تاریخ خرید است پروفرم دو سال پیش را امروز ثبت سفارش میکردند و گمرک هم مجبور به لحاظ همان تاریخ به عنوان مبنا بود و این به ضرر دولت و گمرک انجام شد.
6- از آنجایی که کالاهای نهایی و کالاهای واسطه ای متفاوت هستند و کالاهای واسطه ای موجب اشتغال در داخل کشور میشود و به این دلیل در گمرک تخفیفاتی در خصوص عوارض گمرکی در نظر گرفته شده اما ما همیشه در مورد کالاهای واسطه ای که از چین وارد میکنیم دچار مشکل هستیم چون مجبور به پرداخت حداکثر عوارض گمرک هستیم چرا ممیزی نمیشود تا این مسئله حل شود و تفکیک شود کالای واسطه ای و نهایی و شناسایی گردد ؟
پاسخ: متولی ماخذ های حقوق ورودی بهرحال گمرک نیست اما هر جا لازم باشد گمرک بعد از بررسی نظر خود را به کمیسیون ماده 1 اعلام میکند اما دخالتی در ماخذ ها عملا نداریم ما موظف به اجرای آن هستیم بعد از ابلاغ و در صورت مشاهده اشتباه گزارش میشود اما در بحث تعیین ارزش ما کالای مثل و مشابه را بررسی میکنیم.
7- در صورتی که حمل با کشتیرانی ایران انجام شده چه دلیلی دارد که گمرک اجازه ترخیص نمیدهد به این دلیل که ادعا میکند 10 درصد FOB پرداخت نشده ناوگان خارجی که نبوده مشمول این 10 درصد بشود؟
پاسخ:بحث ده درصد کرایه حمل تکلیفی است که بر عهده گمرک قرار داده شده که واردات کالاهایی که با ناوگان خارجی حمل می شود مشمول پرداخت 10 درصد کرایه حمل هستند. حتی اگر تحت اجاره کشتیرانی ایران باشد چون مالکیت خارجی است مشمول 10 درصد خواهد بود باید در اوراق ذکر کنید حمل با کشتیرانی ایران و تحت مالکیت ایران که دچار مشکل نشوید.
8- در خصوص حمایت از صادرکنندگان نمونه کشوری تسهیلاتی در گمرک در نظر گرفته شده که در بعضی گمرکات اعمال نمیشود علت چیست؟
پاسخ: در این خصوص به گمرکات ابلاغ شده که کار مربوط به واحد های تولیدی و صادرکننده های نمونه کشوری که خارج از نوبت انجام شود و به زودی بسته های حمایتی برای صادکننده های نمونه و واحد های تولیدی معتبر ارائه خواهد شد و اسامی این واحد ها اعلام خواهد شد که تعیین ارزش برای آنه به بعد از ترخیص موکول شود.
9- اکنون در گمرک بندرعباس کمیته ای تشکیل شده که بازرسی در آن انجام میشود و یک هفته بررسی زمان میبرد برای یک ثبت سفارش برای یک نوع کالا که در 5 شیپمنت حمل می شود گمرک برای هر شیپمنت یک COI از ما میخواهد و برای واحد های تولیدی این مسئله هزینه بر است چرا اقدامی نمیشود که برای نمونه های واحد که از یک ثبت سفارش اجرا میشود یک COI مورد پذیرش قرار نمیگیرد؟
پاسخ: در مورد کمیته های فنی تعیین ارزش یک روز در میان جلسات برگزار میشود و اگر مدت 2 هفته ای اعلام شده ممکن است سستی از سوی ترخیص کار شما صورت گرفته باشد یک روز در میان جلسه کمیته فنی تعیین ارزش و نیز کمیته تعرفه و مقررات آن برگزار میشود. به هذر حال برای هر کالایی که وارد گمرک میشود گواهی استاندارد لازم است که خود استاندارد تهیه و برای ما ارسال میکند و طبق توافق نامه و تفاهم نامه با سازمان استاندارد ما مجدادا میبایست جلساتی برگزار کنیم که موضوع مجددا بازبینی و اشکالات اصلاح شود
10- تعیین ارزش کالاهای جدید که با ایران کد ثبت سفارش میشود چگونه در گمرک تعیین ارزش می شود در حالی که تعرفه ای برای آن پیدا نمیشود ؟
پاسخ: تعیین تعرفه ای که با ایران کد انجام میشود منطبق با تعیین تعرفه سازمان جهانی گمرک نیست ممکن است تعرفه دیگری بزنند تعرفه ای ملاک گمرک است که دفتر تعیین تعرفه اعلام کرده باشد و مورد تایید کمیسیون قرار گرفته باشد و این مبنای کار گمرک است.در مورد کالاهای جدید ما منابع را در اختیار داریم و یا با اتحادیه ها انجمن ها و یا برخی سازمانهای بین المللی بازرسی در ارتباط هستیم.
11- در زمینه تولید قطعات الکترونیکی عدم ارائه اطلاعات سی دی تعیین ارزش کالا چیست؟ چرا بدون اطلاع وارد عمل میشوند چرا اعلام عمومی نمیشود ملاکهای تعیین ارزش که ما مشمول جریمه نشویم؟
پاسخ: در بحث قطعات الکترونیکی تفاوت 200 یا 300 درصد باید دید چه نوع قطعاتی است و باید جزئیات مشخص شود و ممکن است چون جزئیات کالا دقیقا مشخص نشده گمرک بر اساس کلی گویی ما مقایسه را بر اساس تعداد انجام می دهد و تعیین ارزش میکند.
12- در مورد اقلام نیمه ساخته که مشمول استاندارد نیستند و گمرکات کالای نیمه ساخته را به دلیل مسئله منفعت طلبی کالای نیمه ساخته را که بالای 70 درصد کالای کامل را شامل میشود مشمول تعرفه کامل قرار می دهد با وجودی که استانداردی شامل آن نمی شود و ما را وارد چرخه باطلی میکند که به استاندارد مراجعه میکنیم میگوید چرا کالای کامل عنوان شده و بعد ما اعلام میکنیم گمرک آن را به عنوان کالای کامل اعلام نموده و ما دچار مشکل هستیم؟
پاسخ: خیر چنین نیست نظام طبقه بندی کالا مشخص است و ضوابط بین المللی است وقتی کالایی خاصیت اساسی کالای آن طبقه را داشته باشد و قطعات اصلی را داشته باشد تشکیل یک کالای کامل را میدهد مثلا خودرویی که موتور ندارد به هر حال خودرو است و طبق قاعده 2 الف تحت عنوان کالای کامل است و در مورد استاندارد قطعات است که مشمول استاندارد میشود.بنابرین تعرفه نظام طبقه بندی کالا قواعد 6 گانه ای دارد که لازم است با این طبقه بندی آشنا شوید این مسئله برای سو استفاده گمرک نمیباشد.
13- در خصوص فانون فضای کسب کار و ماده 14 قانون که در هر اموری که نیاز به تصمیم گیری است میبایست از تشکل های مربوطه در اتاق بازرگانی استعلام گردد ما به عنوان تشکل نامه به گمرک ارسال کردیم اما هیچ پاسخی دریافت نشده چرا جلسه تشکیل نمیشود تا بررسی شود توسط مشاورین حقوقی که از نظر قانون و اجرای قانون کدام مورد مقدم است؟
در قانون فضای کسب و کار ، اتاق گفتگویی پیش بینی شده و در آنجا قوانینی که مغایرت دارد و یا مانع فضای کسب و کار است بررسی و جمع بندی میشود و در نهایت پس از تصمیم گیری لایحه ای مبنی بر اصلاح قانون پیشنهاد و ارائه میشود اما قانون مصوب مجلس را که اتاق گفتگو نمیتواند لغو کند.